Çoğu kişi, bugün 25 yaşına giren Google’dan önce internette arama yapmanın nasıl bir şey olduğunu hatırlamıyor. Web’i tarayan ve dizine ekleyen ilk Google değil. Alta Vista, Ask Jeeves ve Northern Lights gibi diğerleri, hızla genişleyen Bilgi otoyolunu anlamamıza yardımcı olmak için ellerinden geleni yaptılar (Google öncesi hizmetler özetimizi okuyun).
Doğru siteyi bulacağınızı umarak bağlantılar arasında gezinmekten veya Yahoo arama gibi bir göz atma ağacı kullanmaktan daha hızlı olduğu için arama yaptık. Ancak web aramasını ve sonuçlarını soruları yanıtlamak olarak düşündüğümüzü bilmiyorum. Ya da belki de öyle yaptık ama Web’in 1998 yılına gelindiğinde merkeze gidip bir şeyler bulmayı umamayacak kadar geniş olduğunu varsaydık.
Google 25 yaşına giriyor
Bu, Google’ın 25. doğum gününü kutlayan ve kutlayan bir dizi TechRadar makalesinin bir parçasıdır. Hepsini burada okuyun.
İnternet o kadar büyüktü ki sanki çözülemez bir matematik kanıtına dönüşmüştü. Zamanın arama motorları bu göreve uygun değildi ve çoğumuz teslim olmak için ellerimizi havaya kaldırdık. Web’in büyümeye devam edeceğini ve daha da bilinmez hale geleceğini varsaydık.
Ancak Google işe bu denklemi çözerek başladı. Kurucular ve ardından Stanford Ph.D. öğrenciler Sergey Brin ve Larry Page’in sıralama ve alaka düzeyine ilişkin ölçümleri, web’de arama yapma ve web hakkında düşünme biçimimizi de değiştirdi.
Lansmanına bir yıldan az bir süre kala Google tarafından övüldü PC Dergisi“sürekli olarak iyi sonuçlar veren bir arama motoru” olarak ona Teknik Mükemmellik Ödülü’nü verdi.
Google’ın bize gösterdiği şey, İnternet’in gömülü bilgilerle dolu milyarlarca bağlantısız sayfa olmadığıydı. Bunun yerine Google, birbirine bağlılığın gizli gücünü fark etti
Bağlantılar alaka düzeyinin anahtarıydı çünkü birisi bir bilgi kaynağına güvendiğinde, ona kendi web sayfasından bağlantı veriyordu. Yeterli sayıda kişi bunu yaparsa Google, buna kimsenin işaret etmediği bilgilerden daha yüksek bir alaka düzeyi atamak üzere tasarlandı. Buna, bilginin kalitesini ve yine bağlantılılığını doğrulayabilen erken metin tanıma da eklendi. Bağlantılı sayfalardaki kelimeler eşleşiyorsa aynı konu hakkında konuşuyorlardı. Çapraz bağlantı ve bunlar güçlü değer sinyalleriydi.
İnternet o kadar büyüktü ki sanki çözülemez bir matematik kanıtına dönüşmüştü. Zamanın arama motorları bu göreve uygun değildi ve çoğumuz teslim olmak için ellerimizi havaya kaldırdık.
Bu çok işe yaradığı için Google’ın PageRank’i kısa sürede kral veya belirleyici oldu.
Web’e bu şekilde bakmadığımız bir çevrimiçi dünya hayal edemiyorum. Milyonlarca bilgi parçasının hala dünyanın etrafını saran, örtüşen ama hiçbir zaman bağlantı kurmayan düz bir bilgi düzlüğü olarak görüldüğünü hayal edin. Bu ne büyük bir trajedi olurdu.
Tersine, Google’ın, bilginin yalnızca bir başkasının bir bağlantıyla ilgili olduğunu düşünmesi durumunda geçerli olacağı konusundaki ısrarı, web’i oluşturma şeklimizi değiştirdi. İç ve dış bağlantılar olmadan yeni bilgi eklenemez.
Google bizi yarattı
Zamanla, Google’ın yalnızca PageRank ve metin eşleştirme gibi bu iki sinyale değil, aynı zamanda Google’ın sayfa ve bilgi değerini değerlendirmesine yardımcı olan düzinelerce sinyale de sahip olduğunu öğrendik.
Ne kadar çok öğrenirsek, Web’i o kadar çok Google’ın imajına göre inşa ettik.
Google olmadan, internette etkili bir şekilde arama yapmak imkansız olabilir, ancak aynı zamanda, görünüşte önemsiz olan en küçük bilginin bile ortaya çıkıp bulunabileceği daha eşitlikçi bir alan da olabilir. Ancak elbette çok fazla bilgi olduğu için hiçbir zaman bulunamayacak.
Google artık elbette aramadan çok daha fazlası. Artık Google bile değil. Bu, Google Arama’nın yalnızca küçük bir parçası olduğu Alfabe’dir.
Orijinal Google amacını ve buna nasıl ulaşacağını biliyorken, günümüzün Google’ı rakip çıkarlarla hokkabazlık yapıyor. Bir Google sorgusu, bir metin sonucu olabileceği gibi video klipleri, resimleri veya alışveriş bağlantılarını da kolayca geri getirebilir. Modern Google, yeni bir matematik kanıtı bulmaya çalışıyor: ‘En iyi sonuç neye benziyor?
Ayrıca alaka düzeyini korumak için biraz da olsa mücadele ediyor olabilir. Z Kuşağı, geleneksel arama motorları yerine TikTok ile arama yapmayı tercih ediyor.
Yine de hiçbir platform Google kadar karmaşık sorguları ele alamaz. Google’ın yalnızca tek kelimeli sorguları değil aynı zamanda tam cümleli soruları yanıtlamada çok etkili olması nedeniyle bunu kullanıyoruz (Yapay zeka bunu paragraflara taşıyor).
Şanslı hissediyor musun?
25 yıl geçmesine rağmen Web’in çözümü hâlâ Google’da.
Yine de Google’ın, bir sorgunun multimedya hokkabazlığı yapmaya daha az odaklanan, anahtar kelimelerin maviyle vurgulandığı alakalı sonuçların bir listesinden (ve bugüne kadar özlediğim önbelleğe alınmış sayfalardan) oluşan yedek bir sayfa döndürdüğü daha basit zamanlarını özlüyorum. . Bilginin tavşan deliği benzer sonuçlarla sınırlıydı, başka pek bir şey yoktu.
Google’da o daha basit zamanların bir kalıntısı kaldı: “Kendimi Şanslı Hissediyorum” düğmesi.
Neredeyse ilk günden beri oradaydı; bir sorguya değil, Google’ın kaprisine dayalı rastgele bir arama sonucu. Artık durum biraz farklı. Düğmenin içinde “Kendimi karamsar hissediyorum”, “Komik hissediyorum” vb. gibi bir dizi rastgele seçenek bulunur. Her tıklamayla farklı bir sonuç, yeni bir çılgın keşif yolu elde edebilirsiniz.
Google olmadan, internette etkili bir şekilde arama yapmak imkansız olabilir, ancak aynı zamanda, görünüşte önemsiz olan en küçük bilginin bile ortaya çıkıp bulunabileceği daha eşitlikçi bir alan da olabilir.
“Doodly” olanı tıkladığımda, 25 yıllık Google Doodles’ın retrospektifi karşıma çıkıyor. “Kendimi eğlenceli hissediyorum” seçeneğine bir kez daha tıklamak, tüm sayfa sonucumun tam bir yuvarlanmasına neden oldu (ekran sanki dönüyormuş gibi döndü). “Kendimi şanslı hissediyorum” seçeneğine tıkladığımda çalabileceğim hayvan seslerinin bir listesi çıktı. Hepsi, yıllar boyunca gördüğümüz pek çok Google paskalya yumurtasına gönderme yapıyor.
Bana şunu hatırlatıyor: Google ve Google Arama sonuçlarında ilk sayfada görünmek isteyenlerin çabaları ciddi bir iş olsa da, web’i yeniden tanımlamanın bu şekilde başlamadığını.
1990’ların interneti gizemli, komik, tuhaf, tehlikeli ve eğlenceliydi. Bilinemez ve heyecan vericiydi çünkü ne bulacağınızı asla bilemezdiniz. Ta ki Google ortaya çıkana kadar; o zaman tam olarak ne istediğimizi ve onu nasıl bulacağımızı biliyorduk.