İlk asteroit örneği Dünya’ya döndü

Pazar sabahı, mini buzdolabı büyüklüğünde bir kapsül batı Utah’ın üzerine gökten düştü ve türünün ilk örneği olan bir paketi taşıyordu: bir asteroitin yüzeyinden toplanan yaklaşık 250 gram kir ve toz. Şeker çizgili paraşüt serbest düşüşünü yavaşlatmak için dalgalarla açılırken, kapsül programın biraz ilerisinde kuma düştü.

Özel teslimat, bir asteroide seyahat eden ve içeriğinin bir örneğini Dünya’ya geri getiren ilk NASA misyonu olan OSIRIS-REx’in izniyle geldi. 2016 yılında başlatılan misyonun hedefi, güneş sisteminin ilk 10 milyon yılında oluştuğu düşünülen “Dünya’ya yakın” bir asteroit olan Bennu’ydu. Asteroit çoğunlukla karbon ve minerallerden oluşuyor ve oluştuğundan beri pek değişmedi. Bu nedenle yüzeyinden alınan örnekler, erken güneş sistemini şekillendirmek için ilk kez bir araya gelen mineral ve malzeme türleri hakkında değerli ipuçları sunabilir.

OSIRIS-REx, Bennu’ya ulaşmak için iki yılı aşkın bir süre yolculuk yaptı, ardından iki yıl daha yüzeyini daire içine alarak ve ölçerek bir örnek alacak bir nokta arayarak geçirdi. Uzay aracındaki cihazlar arasında MIT öğrencileri tarafından tasarlanan bir deney olan REXIS (Regolith X-ışını Görüntüleme Spektrometresi) de vardı. Ayakkabı kutusu büyüklüğündeki cihaz, uzay aracının numuneyi nereden alması gerektiğini belirlemeye yardımcı olmak için asteroitin yüzey malzemesini X-ışınlarında haritalandıracak cihazı tasarlayan 100’den fazla MIT öğrencisinin eseriydi.

REXIS, MIT Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri Bölümü (EAPS), MIT Havacılık ve Uzay Bilimleri Bölümü (AeroAstro), Harvard Koleji Gözlemevi, MIT Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü ve MIT Lincoln Laboratuvarı arasındaki ortak bir projedir.

Pazar günü, uzay aracı Apophis asteroitine doğru yeni bir rotaya doğru yola çıkarken, OSIRIS-REx kapsülü Dünya atmosferine düşecek şekilde serbest bıraktı. Kapsül, Bennu’nun tozunun inceleneceği ve daha ileri çalışmalar için dünya çapındaki araştırmacılara dağıtılacağı Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ne nakledildi.

Örneğin başarılı bir şekilde geri dönüşü, asteroitler araştırmasında önde gelen bir uzman ve EAPS ve AeroAstro’da görev sonrası profesör olan MIT’den Richard Binzel de dahil olmak üzere misyon üyeleri için büyük bir kilometre taşıdır. OSIRIS-REx ortak araştırmacısı olarak Binzel, REXIS’in geliştirilmesine ve uzay aracıyla entegrasyonuna öncülük etti. MIT News, kapsülün iniş ve toparlanmasının ardından Binzel’in ilk tepkilerini ve asteroitin tozundan neler öğrenebileceğimizi umduğunu sordu.

Öncelikle, ne iniş! Asteroitleri derinlemesine ve uzaktan inceleyen biri olarak, bu asteroidin bir örneğinin Dünya’ya döndüğünü görmek sizin için nasıldı?

Herkes gibi ben de nefesimi tutuyordum. Paraşütün açılması büyük bir nefes aldı ve yumuşak iniş tüm ekip adına büyük bir neşe kaynağı oldu. Bu insanlarla o kadar uzun süre çalışıyorsunuz ki, aile gibi oluyorsunuz, her şeyi bir arada hissediyorsunuz. Çocuğunuzun denge aleti rutinini bitirip yere inmesini izlemek gibi bir şey.

Ben iniş alanında olmasam da çoğumuz çevrimiçi olarak “birlikte” zaman çizelgesini ve tüm prosedürleri izliyorduk. Bennu’yu bilimsel açıdan zengin ve kolay erişilebilir bir örnekleme hedefi olarak teleskopik tanımlamamızla başlayan ve ardından görevin gelişen birçok tasarımıyla başlayan, yirmi yılı aşkın bir süredir yapım aşamasında olan ne büyük bir yolculuktu. MIT öğrencilerinin REXIS cihazıyla ilgisi 2010 yılında başladı. Fırlatma rampasına ulaşmak altı yıl sürdü ve şimdi, nihayet, numunenin Dünya’ya geri gönderilmesinde görevin kelimenin tam anlamıyla tam anlamıyla tamamlandığını görüyoruz.

OSIRIS-REx’teki cihazlar, yörüngedeyken asteroitin ölçümlerini yaptı. Uzaydaki bu ölçümler asteroit hakkında neyi ortaya çıkardı? Peki artık bir örnek Dünya’ya geri döndüğüne göre bilim adamlarının daha neleri ortaya çıkarabileceğini umuyorsunuz?

Uzay aracı araçları, teknolojik açıdan ne kadar gelişmiş olursa olsun, Dünya’daki laboratuvarların gücü kadar başarılı olamaz. OSIRIS-REx’teki cihazlarımız bize Bennu’nun karbon açısından zengin olduğunu ve muhtemelen Dünya’yı ve hatta yaşamın kendisini oluşturan bileşenlerin en eski kimyasal kayıtlarından bazılarını içerdiğini söyledi. Peki yüzeyin üzerinde uçarken ölçüm yapan uzay aracı cihazlarının ortaya çıkardıkları şeyin tamamen doğru olduğunu ve verileri nasıl yorumladığımızı nasıl bileceğiz?

Ancak Dünya laboratuvarlarına getirilen gerçek numuneler yoluyla sağlanan “temel gerçeği” güvence altına alarak emin olabiliriz. Bu örneklerin ön bulgularımızı doğrulayan laboratuvar analizi, hem teleskoplardan hem de yörüngedeki uzay aracından elde edilen asteroitler hakkındaki verileri yorumlama yeteneğimizi doğrulayacak. Daha sonra laboratuvar analizi bizi kendi gezegen sistemimizin nasıl oluştuğuna ilişkin kimya, koşullar ve süreçler hakkında daha da derinlere götürecektir.

Göreve bir enstrümanın yerleştirilmesine yardımcı olan tüm öğrencilere teşekkür edelim. İleriye dönük olarak, bu asteroit örneği ve uzay aracının devam eden yörüngesinin MIT’deki çalışmayla nasıl bir ilişkisi olabilir?

Bu, MIT’de yaptığımız işler için gökyüzünün sınır olmadığını hatırlatıyor. MIT’nin REXIS cihazı, MIT’in “mens et manus” sloganını temsil ediyor [“mind and hand”], öğrencilerin hem tasarladığı hem de ürettiği gerçek donanımlarla yüz milyonlarca kilometre uzaya uzandı ve daha önce herhangi bir MIT öğrenci projesinin gidemediği kadar uzaya uçtu. Uzay araştırmalarında başarılı olmak için gereken sıkı çalışmanın, takım çalışmasının ve adanmışlığın derinliğini öğrenmek ve deneyimlemek için bu kadar çok öğrenciyi meşgul etmenin bir ayrıcalık olduğunu düşünüyorum.

Bu hikaye MIT News’in izniyle yeniden yayınlanmıştır (web.mit.edu/newsoffice/MIT araştırması, inovasyonu ve öğretimi ile ilgili haberleri kapsayan popüler bir site.