Ay’daki bir maglev sistemi, ay lojistiğini bir esinti haline getirebilir

Maglev’ler, piyasaya sürüldüklerinden yıllar sonra bile hala sihir gibi görünen teknolojilerden biridir. Uzun süredir bazı büyük şehirlerin ulaşım sistemlerinin bir beygiri olsalar da, onları işe gidip gelmek için kullanmayan insanların günlük yaşamlarını genellikle etkilemezler. Ancak başka bir ortamda, yani Ay keşfinde çok değerli olabilirler. Ay yüzeyinde eşya taşımanın en iyi yolu hakkında devam eden bir tartışma var ve JPL’den bir ekip ve SRI International adlı bir şirket, bir çözüm bulduklarını düşünüyor: Ay’a bir maglev yolu yerleştirmek.

Pistte Esnek Havaya Yükselme (FLOAT) sistemi olarak bilinen projenin konsepti basittir. Bu, SRI’da geliştirilen ve küçük robotları bir platform üzerinde yüzdürme ve bir tür manyetik kaldırma yöntemi kullanarak hareketlerini hassas bir şekilde kontrol etme yeteneğini sergileyen bir konsepte dayanıyor. Aşağıdaki videoda da görüldüğü gibi ölçek açısından bakıldığında teknoloji şu ana kadar hala küçük. Ancak FLOAT ekibi, teknolojinin ayda nasıl çalışacağını araştırmak için NASA Gelişmiş Kavramlar Enstitüsü (NIAC) hibesi aldı.

Teknolojinin tartışmasız en önemli kısmı pisttir. İki gerekli ve üçüncü bir isteğe bağlı katmandan oluşur. Taban katmanı grafittir ve robotların rayın üzerinde süzülmek için diyamanyetik kaldırma adı verilen bir kuvveti kullanmasına olanak tanır. İkinci katman, rayın etrafındaki manyetik alanları kontrol eden ve kullanıcıların ray boyunca hareket eden arabaları itmesine veya durdurmasına olanak tanıyan bir dizi devreden oluşuyor. İsteğe bağlı üçüncü katman, ayın o tarafında gün ışığı varken güneş enerjisini toplayabilen bir dizi güneş panelidir.

Önemli bir nokta, arabaların kendi beyinlerine sahip olmalarına gerek olmamasıdır. Arabaların gücü ve kontrolü rayın kendisinden geliyor; arabaların üzerinde pil, mantık veya başka herhangi bir şey yok. Bu, arabanın gerçek ağırlığını azaltarak daha fazla taşıma kapasitesine sahip olmasını sağlar.

Ekibin nihai raporunda açıklanan bir diğer heyecan verici fikir ise, FLOAT rayının bir tesiste üretilebilmesi ve daha sonra bir gezici tarafından bir makaradan konuşlandırılarak konuşlandırılabilmesidir. Rayın yapıldığı malzemeler esnektir, bu da makarayı ideal bir yerleştirme metodolojisi haline getirir ve özellikle Dünya’daki tipik yol yapımıyla karşılaştırıldığında maliyeti önemli ölçüde azaltır.

FLOAT sisteminin bir diğer avantajı da, yerleştirildikten sonra herhangi bir toz kaldırmamasıdır ki bu, potansiyel olarak Ay keşiflerinin en tehlikeli kısımlarından biridir. Ekibin hesaplamaları, arabaları tipik bir ay tozu parçacığının iki katından daha fazla yüksekliğe kaldırabileceklerini ve bu sayede, halihazırda üzerinde bulunan tozları rahatsız etmeden rayda aşağı doğru hareket etmelerine olanak tanıyacaklarını gösteriyor. Dünya’nın aksine, Ay Yüzeyinde hava yoktur, bu nedenle havaya uçan büyük arabalar geçerken yolun her iki tarafındaki tozu rahatsız etmeyecektir.

Ancak, özellikle ilk kez çalıştırıldığında veya civarda başka faaliyetler (buz madenciliği gibi) gerçekleştiriliyorsa piste bir miktar toz birikmesi ihtimali vardır. Böyle bir durumda FLOAT sistemi, normal arabalar üzerinde çalışmaya devam etmeden önce pistteki tozu süpürmek için ön kısmına bir süpürge takılan özel olarak tasarlanmış bir araba kullanabilir.

Tepeler bile pek sorun teşkil etmiyor gibi görünüyor; son makaledeki hesaplamalar, arabaların çok fazla güç gerektirmeden hem %30’luk eğimlerde yukarı hem aşağı makul hızlarda hareket edebildiğini gösteriyor. Bu yetenek, hattın kaplayabileceği alanları önemli ölçüde artırabilir ve daha fazla alanın FLOAT ağına bağlanmasına olanak sağlayabilir.

Burada oyunun adı bağlantıdır; biriktirme teknolojisi, parçaların ekonomik, bilimsel veya lojistik olsun herhangi bir sayıdaki siteye dağıtılmasına olanak tanır. Bununla birlikte, teknolojinin ölçeğinin büyütülmesiyle karşı karşıya kalan en büyük sorunlardan biri, tüm bu tekerlek tellerinin nasıl birbirine bağlanacağıdır. Yüzen rayın iki parçasını birbirine bağlamak hâlâ zorlu bir görev olmaya devam ediyor ve bu, teknolojinin benimsenmesi durumunda çözümün anahtarı olacak.

Böyle bir sisteme ihtiyaç duyacak ay altyapısını inşa etmeye başlayacak Artemis misyonlarının başlamasına hâlâ yıllar varken, bu benimseme muhtemelen hâlâ çok uzakta. Ekip, 2030’ların ortalarında, yani kalıcı bir ay üssünün faaliyete geçeceği dönemde, çalışır durumda bir sisteme sahip olabileceklerine dikkat çekiyor. Ancak şimdilik projenin geleceğinin ne olacağı belli değil; şu anda kamuya açık herhangi bir kayda değer finansman kaynağı yok. Ancak ayda kalıcı bir varlık kurduğumuzda hiç şüphesiz sağlam bir ulaşım sistemine ihtiyaç var ve belki de FLOAT’ın gelecekteki bir versiyonu bunu sağlayabilir.