“Hippiler, Tanrı ve bilim interneti nasıl icat etti” kitabının kapağı, Sürümler Odile Jacob
Yaz, tatillerin ve (akraba…) kopuklukların yardımcı olduğu, bu hazineye, kitaplara dönmek için ekranlardan biraz uzaklaşabildiğimiz zamandır (“Okumak için kalan tüm kitapları düşündüğümde, hala mutlu olduğumdan eminim”: Jules Renard’dan harika bir söz). Yaz okumalarınız için ve sonrasında Gilles Babinet’nin (Odile Jacob baskıları) yazdığı “Hippiler, Tanrı ve bilim interneti nasıl icat etti” kitabını öneririm.
Dijital yaratıcıların destanı
Başlamadan önce parantez: Bir süre önce altıncı kitabını, sizinki de dahil olmak üzere birkaç mutlu birkaç kişinin önünde sunan yazar, ilk başlığının yayıncısının isteği üzerine “bilim” haline gelen “bilim kurgu” olduğunu belirtti. Bilimkurgu hayranı olduğum için biraz pişmanım, ama yine de kitapta bu muhteşem edebiyattan bahsediliyor (diğer şeylerin yanı sıra, Fransız kökenli “harika bilim adamı”). Bilimkurgu yazarları için, diye belirtiyor deneme yazarı, “bilinen bilimden çıkan ve tamamen mantıksız olmayan cihazları da dikkate almak gerekir”.
Girişimci, Avrupa Birliği’nde Fransa’nın “dijital şampiyonu” ve ardından 2021’den beri CNNUm’un (Ulusal Dijital Konsey) (yeniden) başkanı olan Gilles Babinet, Tim Berners-Lee, Satoshi Nakamoto ve diğerleri gibi Web’in gelişimine damgasını vuran büyük yaratıcıları sunuyor. Bu makalenin kapağında üç fotoğraf var: Vint Cerf, Richard Stallman ve Steve Jobs’a ait. Özgür yazılım hareketinin başlatıcısı bu nedenle iyi bir yerde ve “Mikro hesaplama çağı” adlı kitabın 3. bölümünde, “Açık kaynak” başlıklı bir bölüm iki portre çiziyor: “Aktivist Richard Stallman” ve “pragmatist Linus Torvalds”.
Kitap, elbette, Stallman’ın “kodlarını kayıtlı manyetik bantlar biçiminde özgürce paylaşan bilgisayar bilimcileri çağının yavaş yavaş sona ermekte olduğunu” fark etmesini sağlayan, bozuk yazıcıyla ilgili ünlü anekdottan bahsediyor. Gilles Babinet bir notta şunu belirtir: “Özgür yazılım” terimi burada açık kaynak yerine kasıtlı olarak kullanılmaktadır. Çünkü Richard Stallman için: “Açık kaynak bir geliştirme metodolojisidir; özgür yazılım ise sosyal bir harekettir.”
Gilles Babinet ayrıca Stallman’ın Vietnam Savaşı’na karşı gösterilere veya “matematikteki dehasını ortaya çıkarabilecek” Putman yarışmasına katılmayı reddettiğini de bildirdi. Arkadaşlar tarafından test edildi, bilgisayar bilimcisi orada rekor sonuçlar elde edecekti. Stallman’ın, meslektaşlarının birbiri ardına ayrıldığını gören MIT’den alınan seyahat programı şöyle: “O zamanlar oyun alanını işgal eden iki şirket, her biri işletim sisteminin kaynak kodunu kıskançlıkla koruyan Microsoft ve Apple idi.” Ve böylece özgür bir işletim sistemi, yani “GNU Unix değildir” yazmak için tek başına bir girişim geldi: “Stallman bunu henüz bilmiyordu, ancak onun neredeyse umutsuz girişimi dünyayı ele geçirecek ve açık kaynağın ruhunu ve ana kurallarını oluşturacaktı.”
Linus Torvalds ile ilgili aşağıdaki alt bölüm, GNU/Linux’un muazzam başarısını hatırlatıyor (ki buna genellikle – burada da dahil olmak üzere – kolaylık olması için kısaca Linux denir). “Linux, mesihçi olmasa da neredeyse siyasi inançlara sahip büyük bir topluluğun temellerinden biri haline geldiği açık kaynak hareketinin yükselişine de katıldı.”
Önemli hale gelen veriler
Bu hareket nerede? Gilles Babinet değişen riskleri gözlemliyor: “Bugün açık kaynak, erdemleri artık tartışılmayan kitlesel bir olgudur; ancak tahakküm sorunu büyük ölçüde değişti. Artık değer yaratmayı belirginleştiren kod değil, verilerdir. Bu nedenle dijital şirketler için amaç, mümkün olduğu kadar çok toplama kapasitesine sahip olmaktır. Bu oyunda, yazılımları ne kadar etkili olursa, koleksiyon o kadar önemli olacaktır. Yapay zeka tarafından yönetilen uygulamalarda durum budur ve bu nedenle, günümüzde çok sayıda yeni yazılım yeniliği izin verilen lisanslarla paylaşılmaktadır. Büyük dijital şirketler, iyi anlaşılan çıkarlarına hizmet eden yapay zeka ile bağlantılı açık kaynağa bile önemli katkıda bulunanlar haline geldi.”
Kitap, tekno-çözümcülük olmadan, ilk adımlarından geleceğe (Lizbon’da çoğunlukla “alternatif” yaşam tarzlarına öncülük eden insanlarla bir akşamın hikayesi) İnternet ve onun taşıdığı diğer birçok noktayı ele alıyor. En öğretici bir okuma.
Ayrıca oku
Ulusal Dijital Konsey, Özgür Yazılım’a desteğini teyit ediyor – 23 Ekim 2022
Wikipedia’nın temelinde özgür yazılım kültürü var – 31 Mart 2021
Gözetime karşı özgür yazılım: “gerekli ama yeterli değil” – 31 Ekim 2016
Richard Stallman, yetkili bir biyografi ve tur – 12 Ocak 2010