Türkiye’nin 2023-24 yılı dönem başkanlığını yaptığı EUREKA’nın ilk yönetim kurulu toplantısında üye ülkeler TÜBİTAK’ın Gebze Kampüsü’nde bir araya geldi.
TÜBİTAK Başkan Yardımcısı ve EUREKA Dönem Başkanı İsmail Doğan’ın başkanlığında Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Çekya, Estonya, Fransa, Güney Kore, İspanya, Kanada, Portekiz ve EUREKA Sekretaryasından bazı temsilciler ile çevrimiçi bağlantıyla toplantıya İsviçre ve AB Komisyonu temsilcisi katıldı. Ülkemizi toplantıda, Türkiye üst düzey temsilcisi Doç. Dr. Duygu Çelik, Ulusal Proje Koordinatörleri Umut Ege ve Ayda Kara temsil etti.
Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, “Daha Güçlü Ar-Ge ve İnovasyon Ekosistemleri için Birlikte Geliştirmeye Dayalı İş Birliği” başlıklı bir sunum yaptı. Küresel risklerin kısa ve uzun vadede görünümünü paylaşan Mandal, “Hem kısa hem de uzun vadede en ağır riskler arasında yer alan küresel riskler arasında, iklim değişikliği karşısında azaltılamayan ve uyum sağlanamayan yetersizlikler ile doğal afetler yer alıyor.” dedi.
Bağlantılı çevresel, sosyal, teknolojik, jeopolitik, ekonomik risklerden bahseden Mandal,
“Karmaşık sistemlerde çevresel, sosyal, teknolojik, jeopolitik ve ekonomik riskler birbirine bağlıdır ve çözüm odaklılık, büyük ölçekli multidisipliner iş birliğini gerektirir. Pandemi, iklim değişikliği, hammadde kıtlığı, değer zincirlerinin bozulması, jeopolitik, ekonomik vb. küresel krizler ülkeleri sürdürülebilir, dirençli ve kapsayıcı olmaya zorluyor.” ifadelerini kullandı.
Araştırma ve geliştirmeye verilen önemin arttığına vurgu yapan Mandal, “Ar-Ge harcamalarındaki artış özel sektör odaklı devam ediyor. Özel sektörden önemli katkılar içeren Ar-Ge harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2020’de yüzde 1,37 iken 2021’de yüzde 1,40’a ulaştı.” diye konuştu.
Prof. Dr. Mandal, Ar-Ge ve İnovasyon Ekosisteminde TÜBİTAK’ı anlatarak, TÜBİTAK’ın 24 Temmuz’da 60’ıncı yılını kutlayacağını kaydetti. Prof. Dr. Mandal, TÜBİTAK’a bağlı merkez ve enstitüleri de tanıttı. TÜBİTAK’ın desteklerinden bahseden Mandal özellikle girişimcilere ve KOBİ’lere yönelik destekleri vurguladı. Ekosistem için etki odaklı birlikte yaratma modellerinin önemine işaret eden TÜBİTAK Başkanı, birlikte geliştirme modelleri kapsamında Ar-Ge ve inovasyon birikimini harekete geçirmek için yüksek teknoloji platformları oluşturduklarını kaydetti ve platformlara ilişkin detayları paylaştı.
TÜBİTAK’ın uluslararası arenada son dönemde özellikle görünürlüğünün arttığına işaret eden Mandal, 67 ülke ve 98 kurum ile ikili iş birliği içinde olduklarını kaydetti. Ortak araştırma ve yenilik projeleri, bilimsel faaliyetler, araştırmacı değişimi konularında çok taraflı birlikler ve platformlar aracılığıyla 100’den fazla ülke ile ayrıca işbirliği yaptıklarını da belirten TÜBİTAK Başkanı, “2022 yılında TÜBİTAK 1071 destek programımız kapsamında 19 ülke ile 28 farklı ikili çağrı açılmıştır.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin Ufuk Avrupa başarılarına da vurgu yapan Mandal, “Haziran 2023 itibariyle, ekosistemimizden 471 kurum, toplam 286 farklı proje aracılığıyla Ufuk Avrupa programının uygulanmasının birçok ayağını desteklemek için güçlerini birleştirdi. Bu projelerden 29’unun Türk şirketler tarafından koordine edilmesi de bizim için ayrıca önemli. Ufuk Avrupa programında en çok iş birliği yaptığımız ülkeler aynı zamanda EUREKA üyesi ülkelerdir.” dedi.
Türkiye’nin 1985 yılından bu yana EUREKA’ya aktif olarak katıldığını kaydeden Mandal, Türkiye olarak 3. Kez EUREKA başkanlığını üstlenmekten duyduğu gurur ve mutluluğu ifade etti. Mandal, “1598 katılımcı (KOBİ’ler, büyük işletmeler, üniversiteler ve araştırma enstitüleri) ile Türkiye, projelere katılımcı sayısı bakımından 9. ülke ve EUREKA Kümeleri’nde 1. ülke konumundadır. 787 proje önerisi geliştirmiştir.” diye konuştu.
TÜBİTAK Başkanı, EUREKA Başkanlığında EUREKA’nın yönetişiminin yalınlaştırılması, sürdürülebilirliğinin sağlanması, ilerleyen dönemde EUREKA’ya üye olacak ülkelere daha fazla katma değer sağlayacak olan eylemlerin belirlenmesi konularının öncelikli olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Mandal, “Eurostars-1 ve Eurostars-2’den edinilen tecrübe ile Eurostars-3’te üniversitelerimiz ile araştırma kurumlarımızı dahil ettik. Artık TEYDEB 1709 kodlu İnovasyon Destek Programı kapsamında projelerde ortak olarak yer alabilecekler. Bu nedenle Eurostars-3’te başarı oranımız arttı. KOBİ’ler de, Eurostars-3 ve Innowide Programlarında ekosistemimizle birlikte uluslararası Ar-Ge projelerinde yer alarak başarılarını artırmaya devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
Dünya Endüstriyel ve Teknolojik Araştırma Kuruluşları Birliği (WAITRO) Başkanlığını da hatırlatan Mandal, “Yeni WAITRO Başkanlığımızda vizyonumuz, iklim değişikliği ve karmaşık küresel zorlukları etkili bir şekilde ele alırken sürdürülebilir kalkınma için fırsatlara odaklanmayı kapsıyor.” dedi.
“Küresel Araştırma Konseyi (GRC) yakın zamanda iklim değişikliği araştırma finansmanı konusunda en iyi uygulamaları paylaşma, koordineli araştırma, disiplinler arası ve çok disiplinli olma vurgusu içeren ilke ve uygulamaları benimsedi.” hatırlatmasında bulunan Mandal, “TÜBİTAK, 50 ülkeden 67 üyesi bulunan Uluslararası Bilim Kuruluşları Birliği’nin (ANSO) en yüksek karar organı olan Yönetim Kurulu Üyesi’dir.“ vurgusu yaptı.
Mandal, “EUREKA Türkiye Başkanlığında küresel zorlukların üstesinden gelmeyi hedefliyoruz.” dedi.
Mandal, TÜBİTAK’ın COST ile uzun süredir devam eden ortaklığından da bahsetti, “Türkiye, performansını artırmaya devam ediyor ve yürütülen 279 eylemin toplam 268’inde araştırmacı entegrasyonuna dayalı olarak 2022’de yürütülen COST Eylemlerinin yüzde 99’unda yer aldı.” dedi.
TÜBİTAK Başkanı, “Birlikte geliştirmeye dayalı iş birliği, 2053 hedeflerimize ve sürdürülebilir bir ortak geleceğe ulaşmanın anahtarıdır” mesajıyla konuşmasını sonlandırdı.
TÜBİTAK Başkan Yardımcısı ve EUREKA Dönem Başkanı İsmail Doğan ise, EUREKA ağındaki paydaşlarına önemli katkı ve katma değer oluşturacak sonuçlar üretilmesi konusunda hazırlık ve planlama yaptıklarını söyledi.
Türkiye’nin çıkarları doğrultusunda iddialı bir iş planı oluşturduklarının altını çizen Doğan, “Dünyanın Ar-Ge, inovasyon ve iş birliği konusunda en büyük ağlarından biri olan EUREKA’nın dönem başkanlığını ülkemizin yürütecek olması hem çok önemli hem de gurur ve heyecan verici bir gelişme.” dedi.
Bir yıl için iddialı bir iş planı oluşturduklarını kaydeden Doğan, “İş planının ülkemizin çıkarları hem de çıkacak fırsatlar doğrultusunda EUREKA ağındaki paydaşlarımıza önemli katkı ve katma değer oluşturacak sonuçlar üretmesi noktasında gerekli hazırlık ve planlarımızı yapıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Doğan, Türkiye’nin önceliklerinin ilerleyen dönemde uluslararası platformlarda ve dünya gücü olan uluslararası örgütlerde karşılık bulup buralarda katma değer oluşturması odağında çalışmalarını bir yılda gerçekleştireceklerini belirtti.
EUREKA’da üye bulunan diğer paydaşlarla Türkiye’deki firma, üniversite ve araştırma merkezlerinin sıkı bir iş birliği çerçevesinde çalışarak katma değer oluşturmasını hedeflediklerine değinen Doğan, “Başta KOBİ’lerimiz olmak üzere sanayi kuruluşlarımızın rekabet güçlerini Ar-Ge ve inovasyon ile artırarak, uluslararası arenada önemli konumlar ve pazarlara erişim sağlamak isteyen firmalarımızın da EUREKA ağında daha etkin olmaları çağrısını yapıyoruz. EUREKA ekibimizde ve diğer paydaşlarımızla hem de özel sektörle, üniversitelerimizde, araştırma merkezlerimizde sıkı bir iş birliği çerçevesinde çalışarak ülkemiz ve paydaşlarımız için katma değer oluşturmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.