NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi, 2 Temmuz 2023’te Güneş’in sağ üst bölgesindeki parlak flaşta görüldüğü gibi bir güneş patlamasının bu görüntüsünü yakaladı. Görüntü, parlamalardaki aşırı sıcak malzemeyi vurgulayan aşırı ultraviyole ışığın bir alt kümesini gösteriyor. ve deniz mavisi rengindedir. Kredi bilgileri: NASA/SDO
Güneş, saat 19:14’te zirveye ulaşan güçlü bir güneş patlaması yaydı. EDT (16:14 pm PDT) 2 Temmuz 2023. NASA’nın Güneş’i sürekli izleyen Solar Dynamics Gözlemevi, olayın bir görüntüsünü yakaladı.
Bu parlama X1.0 parlaması olarak sınıflandırılır. X sınıfı, en yoğun parlamaları belirtirken, sayı gücü hakkında daha fazla bilgi sağlar.
Bir güneş patlaması, genellikle güneş lekeleri ve manyetik aktivite ile ilişkilendirilen, Güneş atmosferinde ani ve önemli bir enerji salınımıdır. Bu parlamalar, güneş sistemimizdeki en büyük patlayıcı olaylardır ve uzaya yüklü parçacık demetleri ve elektromanyetik radyasyon fırlatır.
Güneş patlamaları, öncelikle radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar çeşitli dalga boylarında yaydıkları ışık aracılığıyla gözlemlenir. Bir güneş patlamasının yoğunluğunun sınıflandırılması genellikle, Dünya’nın yörüngesindeki uydulardan tespit edilen 1 ila 8 angstrom aralığındaki X-ışını akışının ölçümlerini içerir. En sık kullanılan sistem onları A, B, C, M veya X sınıflarına ayırır; A sınıfı en küçük ve X sınıfı en büyük olur. Her sınıf içinde, 1’den 9’a kadar olan sayısal bir ölçek ayrıca gücü gösterir (9’un ötesine geçebilen X sınıfı işaret fişekleri hariç).
NASA’nın Şubat 2010’da başlatılan Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO), güneş değişkenliğinin nedenlerini ve Dünya üzerindeki etkilerini incelemek için tasarlanmış bir görevdir. Amaç, Güneş’in manyetik alanının nasıl üretildiğini ve yapılandırıldığını ve bu depolanmış manyetik enerjinin güneş rüzgarı, enerjik parçacıklar ve güneş ışınımındaki değişimler şeklinde heliosfere ve coğrafi uzaya nasıl dönüştürülüp salındığını anlamamıza yardımcı olmaktır. (Sanatçının Dünya yörüngesindeki SDO uydusunun konsept görüntüsü.) Kredi: NASA
Güneş patlamalarının Dünya üzerinde çeşitli etkileri olabilir. En ani etki gezegenimizin iyonosferi üzerindedir, burada parlama radyasyonu ani bir iyonosferik rahatsızlığa (SID) neden olarak yüksek frekanslı (HF) radyo iletişimini bozabilir. Daha ciddi işaret fişekleri, özellikle X sınıfı, birkaç dakikadan birkaç saate kadar süren radyo kesintilerine neden olabilir.
Güneş patlamalarıyla ilişkili yüklü parçacıklar, özellikle koronal kütle atımı (CME’ler) ile birlikte olduğunda, artan radyasyon seviyeleri nedeniyle uzaydaki hem uydular hem de astronotlar için tehdit oluşturabilir. Zamanla bu, uydu elektroniklerini bozabilir ve astronotlar için sağlık tehlikesi oluşturabilir.
Ek olarak, bu yüklü parçacıklar Dünya’nın manyetik alanına ulaştığında jeomanyetik fırtınalara neden olabilirler. Bu fırtınalar güzel auroralara neden olabilir, ancak aynı zamanda elektrik şebekelerini bozarak potansiyel olarak yaygın elektrik kesintilerine neden olabilir. Aslında, kaydedilen en büyük jeomanyetik fırtına olan 1859’daki Carrington Olayı, güçlü bir güneş patlamasından kaynaklandı ve Avrupa ve Kuzey Amerika’daki telgraf sistemlerinin arızalanmasına neden oldu; operatörlerin elektrik şoku aldığına ve telgraf direklerinin kıvılcımlar saçtığına dair bazı raporlar var.
Ayrıca, güneş patlamalarının Dünya’nın iklimi üzerinde etkileri olabilir, ancak bu hala devam eden bir araştırma alanıdır. Bazı bilim adamları, uzun süreli yüksek güneş patlaması faaliyetinin Dünya’nın iklimi üzerinde hafif bir ısınma etkisine sahip olabileceğini, düşük aktivite dönemlerinin ise hafif bir soğutma etkisine sahip olabileceğini öne sürüyor.