TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, saha çalışmalarını yerinde incelemek için deprem bölgesine ziyaret gerçekleştirdi. Mandal’ın ilk durağı Adana oldu. Adana’da çalışmalarına devam eden araştırmacılarla bir araya gelerek TÜBİTAK 1002-C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Destek Programı kapsamında uygulamaya koyulan “Kahramanmaraş Depremlerinde Adana İlinde Hasarlı Yapıların Uzaktan Algılama ve Açık Kaynak Kodlu CBS Kullanılarak Tespit Edilmesi” ve “Kahramanmaraş Depremlerinin Kosismik Deformasyon Etkilerinin Araştırılması” projeleri hakkında yerinde gözlemlerde bulundu. Mandal, sahadaki araştırmacılar Prof. Dr. İbrahim Tiryakioğlu ve Dr. Fatih Adıgüzel’den bilgi aldı.
Oradan Osmaniye’ye geçen Mandal, AFAD ve Türk Kızılay’ının Masal Park’ta kurduğu geçici barınma merkezinde kalan depremzedelerle görüştü. Türk Kızılay tarafından kurulan psikososyal destek çadırında depremzede çocuklarla buluşan Prof. Dr. Mandal, oyunlarına eşlik edip sohbet ettiği çocuklarımıza TÜBİTAK Meraklı Minik ve Bilim Çocuk dergileri hediye etti.
Buradan Hatay Dörtyol’a geçerek bu bölgedeki çalışmaları inceleyen Prof. Dr. Mandal, “Geoteknik Zemin İncelemelerinin ve Yapısal Hasarlarının Saha Gözlemleri ile Tespiti ve Değerlendirilmesi” başlıklı çalışmayı yürüten Dr. Bektaş Sarı ve ekibinden zemin hasarları ve özellikle sahil bölgesinde zemin yanal hareketleri konusunda bilgi aldı. Başkan Beye Ayrıca Dörtyol şehir merkezinde farklı taşıyıcı sisteme (asmolen ve kirişli döşeme) sahip iki farklı yapıdan asmolen döşemeli yapının tamamen yıkıldığı diğerinin ise hasar görmeden ayakta kalması hakkında bilgi verildi.
İskenderun’da ise “Binaların Mevcut Durumları İnceleme ve Hasar Gören Binaların Envanterinin Çıkartılması Projesi” kapsamındaki saha çalışmalarını yerinde inceleyen Mandal, depreme dayanıklı yapı tasarımı ve imalatı aşamalarında yaşanan uygulama eksiklikleri nedeniyle projeye uygun yapılmamış yapıların beklenen performansı göstermeme kaynaklı yıkımlarını inceleyen Dr. Tuba Eroğlu Azak ve Prof. Dr. Özgür Avşar’dan imalat hatalarının nasıl giderilebileceği üzerine bilgi aldı.
Oradan Antakya’ya geçen Mandal, Habibi Neccar Camii ve çevresinde Dr. Anıl Özdemir ve Dr. Erdem Damcı ve ekipleriyle incelemelerde bulundu. “6 ŞUBAT 2023 Kahramanmaraş Depremi Sonrası Yapısal Hasarların Yerinde İncelenmesi “ ve “Kahramanmaraş Depreminin Armutlu ve Kışla Saray Mahallerinde (Hatay İli) Yapılarda Oluşan Hasarların ve Göçme Şekillerinin/Nedenlerinin Araştırılması” projelerine ilişkin bilgi aldı ve bulgularına dair sonuçları dinleyen Mandal bölgede röportaj yapmak isteyen basın mensuplarına da demeç verdi.
Akşam saatlerinde Kahramanmaraş’a geçen TÜBİTAK Başkanı Mandal, orada gönüllü olarak yardım çalışmalarına devam eden TÜBİTAK Gönüllülerini de ziyaret etti.
Prof. Dr. Mandal, ikinci gün Kahramanmaraş ve Adıyaman’daki Araştırma Bölgelerini İnceledi
Prof. Dr. Hasan Mandal, ziyaretinin iki, depremlerin 12. gününde ilk olarak Kahramanmaraş Elbistan’da “Yüksek Çözünürlüklü Hava Fotoğrafları ve Yersel Alan Taraması İle Yıkık Binaların Hızlı Tespiti” projesi kapsamında yıkılan binaların hızlı ön tespiti çalışmaları için üretilen sayısal haritaları inceledi. Araştırmacılarla birlikte; yıkılan binaların tespitini kolaylaştıran, uzaktan algılama, coğrafi bilgi sistemleri ve diğer yersel tarama yöntemleri kullanılarak hazırlanan bu haritaların afet yönetimi sürecine katkılarını değerlendirdi.
Ardından “Kahramanmaraş Depremlerinin Etkili Olduğu Bölgelerde Jeomorfolojik Gözlemler ile CBS Uzaktan Algılama ve Web Tabanlı Haritalamalar” projesindeki araştırmacılar ile Nurhak’ta bir araya gelen Başkan Mandal, depremin jeomorfolojik etkileri, oluşan yüzey kırıkları ve kütle hareketleri hakkında bilgi aldı. Proje kapsamında Doğu Anadolu Fayı’nın Çardak Segmenti üzerindeki 6,2 metrelik atımı da incelendi.
Kahramanmaraş’ta günün üçüncü saha araştırma noktası ziyareti asrın felaketinin merkez üslerinden Ekinözü’nde gerçekleşti. “Kahramanmaraş Depremleri Yüzey Deformasyonlarının Jeomorfolojisi ve Havadan Görüntülenmesi” projesinde görevli araştırmacımızla görüşen Mandal; Yüzey kırığı, heyelan, kaya düşmesi, çökme, basınç sırtı ve graben gibi doğrudan depremle ilişkili olarak oluşan yer şekillerinin jeomorfolojisinin incelendiği; bu oluşumların şekli, boyutu, uzanışı gibi metrik verilerin toplandığı proje hakkında Dr. Serdar Yeşilyurt ile Doç. Dr. Cihan Bayrakdar’dan bilgi aldı.
Sonrasında Adıyaman’a hareket eden TÜBİTAK Başkanı, Adıyaman Gölbaşı’nda “Maraş Depremleri Sonrası Yerinde Depreme Dayalı Kaya Düşmesi Olan Alanların Belirlenmesi” projesi kapsamında araştırmacılarımızdan bölgede gerçekleşen kütle hareketleri ile sıvılaşmanın nasıl oluştuğu, etkileri ve iyileştirme yöntemleri hakkında Doç. Dr. Müge Akın’dan bilgi aldı. Mandal, sıvılaşma ile binalarda oluşan oturmaları, sıvılaşma sonrasında oluşan kum konilerini ve yanal yayılmaları inceledi.
Prof. Dr. Mandal, “Gölbaşı Havzası Göllerinde Depremle Tetiklenen Sualtı Çökellerinin Tayini ile Doğu Anadolu Fay Zonu, Pazarcık Fay Segmentinin Deprem Aktivitesinin Çoklu Parametre Yöntemlerle Belirlenmesi” projesi kapsamında Dr. Gülsen Uçarkuş ve ekibiyle Gölbaşı Gölü Tabiat Parkı’nı kesen fayları inceledi. Deprem kaynaklı gölün genişlediğini, alanda bulunan evlerin gölün içine doğru battıklarını gözlemledi.
Malatya’da hem araştırmacılarla bir araya geldi hem de çadırkentleri ziyaret etti
Bilimle Birlikte Başaracağız yaklaşımıyla, saha çalışmalarında araştırmacılara eşlik eden TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, depremin 13. gününde ise Malatya’daydı.
İlk olarak, deprem sonrası için önemli bir veri kaynağı sağlayacak “6 Şubat 2023 Depremi Sonrası Bölgede Belirlenen Sıcak Su Kaynaklarında Radon ve Radyoaktivite Ölçümü” projesi ile ildili Dr. Selcen Uzun Duran ve ekibinden deprem bölgesindeki kaplıca sularında ve çevresindeki topraklarda gerçekleştirilen radon gazı ölçümleri, radon gazının deprem ile ilişkisi ve radon anomalileri hakkında bilgi aldı.
Ardından, Prof. Dr. Mandal, “Kahramanmaraş Depremlerinin Malatya Merkez ve İlçelerindeki Etkilerinin İncelenmesi” projesi kapsamında Malatya Merkez’de yer alan Dr. Özgür Yıldız ve ekibinden, Kömürhan Köprüsü, bağlantı elemanları ve tüp tünel yapılarında yapılan incelemelere ilişkin görüş alarak Malatya Merkez’den Kömürhan Köprüsü istikametine uzanan otoyolda depremin oluşturduğu deformasyonları gözlemledi.
“Deprem Öncesi ve Sonrası Engelli Olan Depremzedelerin Durum Tespiti ve Sağlık Bakım Gereksinimlerinin Belirlenmesi: Malatya İli Örneği” projesinde ise Malatya’da, depremin engelli bireyler üzerinde yarattığı fiziksel ve psikolojik etkilerini inceleyen Dr. Mücahide Gökçen Gökalp ve ekibi ile görüştü. Mandal, geçici barınma merkezlerindeki engelli bireylerin sağlık bakım gereksinimlerinin belirlenmesi ile deprem sırasında ve sonrasında yaşadıkları zorlukların incelenmesi konusunda gerçekleştirdikleri faaliyetleri dinledi.
Prof. Dr. Mandal, Malatya Büyükşehir Belediyesi Fuar Merkezi’nde, AFAD ve Türk Kızılay’ının kurduğu geçici barınma alanında depremden etkilenen çocuklarla da bir araya geldi, onlara TÜBİTAK Meraklı Minik ve Bilim Çocuk dergileri hediye etti.
Deprem bölgesindeki ziyaretlerinde TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’a, BİDEB Başkanı Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş da eşlik etti.
506 Araştırmacı Sahada
TÜBİTAK’ın, yaşanan depremin analizi için hiç vakit kaybetmeden attığı ilk adım olan 1002-C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması çağrısı kapsamında yüzlerce proje başvurusu alındı. Başvurular 24 saat içinde değerlendirerek karara bağlandı. Projesi destelenen araştırmacılar hemen deprem bölgesine giderek araştırmalarına başladı. Çağrı çerçevesinde desteklenen toplam proje sayısı 108 oldu. 58 Farklı kurum ve 506 araştırmacıdan oluşan 108 ekip sahada 2 hafta boyunca araştırmalarını sürdürecek.
Deprem bölgesinde yer bilimleri, inşaat mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği gibi alanların yanında tarih, sosyoloji ve psikoloji gibi sosyal ve beşeri bilimler alanlarında projeler de dikkat çekiyor.