Enkazın Fransız Guyanası’ndan fırlatılan bir uzay aracından geldiğine inanılıyor ve Brezilya, Salinopolis sakinleri tarafından 28 Nisan 2014’te bulundu. Uzay enkazı parçası İngiliz Uzay Ajansı ve Avrupa uydu fırlatma şirketi Arianespace’in logosunu taşıyor. Resim: Getty Images aracılığıyla TARSO SARRAF/AFP
Zaman zaman uzay çöpleri atmosferden geçerek Dünya’ya çarpıyor. Geçen ay, 23 tonluk bir roket parçası düştü – neyse ki olaysız – Pasifik Okyanusu’nda. Enkaz, Çin’in Dünya’ya kontrolsüz dönüşleriyle tanınan Uzun Yürüyüş 5B roketinin 31 Ekim’de fırlatılmasından geldi.
Şimdiye kadar bu çökmeler hakkında pek bir şey duymamış olabilirsiniz. Ama muhtemelen gelecekte bunu duyacaksınız. Uzay ekonomisinin yükselişiyle birlikte Alçak Dünya Yörüngesi (LEO) otoyolları giderek daha sıkışık hale geliyor. Bu, çarpışma olasılığını ve Dünya’ya zorunlu inişleri artırır.
Astrodinamik uzmanı Moriba Jah, ZDNET’e “Uzay sonsuz olsa da, uyduları yerleştirdiğimiz yerler çok özel bölgelerdir” diyor. “Ve giderek daha da kalabalıklaşıyorlar.”
Uzamsal nesneleri temsil edin
Jah baş bilim adamıdır. Privateer, yeni bir şirket Apple’ın kurucu ortağı Steve Wozniak tarafından destekleniyor. Privateer’ın görevi, uyduların saatte 27.500 kilometre hızla geçtiği uzay otoyollarının görünürlüğünü iyileştirmektir. Şirket bu görünürlüğü, uzaydaki tüm uyduların ve enkazların görselleştirilmesini sağlayan tescilli Bilgi Grafiği teknolojisi aracılığıyla sağlamak istiyor.
Privateer, veri motoruyla yarattı Yön Bulucuuzay ekonomisindeki diğer kişilerin düşük Dünya yörüngesini güvenli bir şekilde işgal etmek için ihtiyaç duydukları görselleştirmeleri oluşturmasına olanak tanıyan açık erişimli bir araç.
Privateer’ın Wayfinder uygulaması, yörüngedeki nesnelerin görselleştirmelerini sağlar. Resim: Gizli
Jah ayrıca, uzayın “çevremizin” bir parçası olarak görülmesi gerektiğine ve karamız, denizimiz ve havamızla aynı ilgiyi ve saygıyı hak etmesi gerektiğine milletvekillerini ve halkı ikna etmek istiyor. Sınırlı bir kaynak olduğu için mekanın çevre korumasına da sahip olması gerektiğini söylüyor.
2030’da uzayda 57.000 uydu
Bu, uzaya roket veya uydu fırlatan şirketlerin ve hükümetlerin, uzay çöplerini Dünya’ya geri getirmenin ve hala yörüngede olanları yönetmenin sorumlu yollarını bulmaları gerektiği anlamına gelir.
Bu tür bir alan yönetimi olmadan, rastgele düşen uzay enkazı, Dünyalıları fiziksel zararla tehdit etmeye devam edecektir. Ayrıca uzayda meydana gelen çarpışmalar, günlük hayatın tüm yönlerini alt üst etme potansiyeline sahiptir. Çalışmak için uydulara bağlı olan – iletişim araçları, navigasyon yardımcıları ve finansal hizmetler de dahil olmak üzere – büyüyen bir hizmet listesi var.
Uzayın atıklarla dolmasına izin vererek, uzayı insanlığın yararına kullanma fırsatını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız.
“Uydu dediğimiz gökyüzündeki robotlardan, insanlar ve Dünya hakkında başka herhangi bir bilgi aracından daha fazla şey biliyoruz. Yörüngede sahip olduğumuz artan çöp miktarı nedeniyle bazı şeyler kaybolabilir” dedi.
Sorunun boyutunu anlamak için, insanların son on yılda uzay aracını ne kadar hızlı fırlattığını düşünün. Endişeli Bilim Adamları Birliği’ne göre, 2016 yılında alçak Dünya yörüngesinde yaklaşık 1.700 uydu vardı. Mayıs 2022’de 5.400’den fazla vardı. Bazı tahminlere göre 2030’a kadar 57.000 uyduya kadar yörüngede.
Arkasını temizleme zorunluluğuna doğru
Jah, “Ülkeler bir şeyleri yörüngeye oturtmak için acele ediyor çünkü sonuç olarak kazanılacak çok para ve nüfuz var” diyor. “Ve bu, büyük ölçüde çevre pahasına.”
Yörünge otoyollarımızın dolma hızı göz önüne alındığında, ABD Federal İletişim Komisyonu kısa süre önce uydu operatörlerinin şeritleri istenmeyen çöplerden uzak tutmasını gerektiren yeni kurallar çıkardı. Bu yeni kurallara göre, alçak Dünya yörüngesindeki uydu operatörleri, görevlerinin sona ermesinden itibaren beş yıl içinde işlevsiz uydularını tahliye etmelidir.
Bu kurallar henüz uluslararası topluluk tarafından tam olarak kabul edilmemiştir.. Bununla birlikte, 25 yıl sonra uzay enkazının kaldırılmasını öneren mevcut yönergelere göre bir gelişmeyi temsil ediyorlar. Yeni beş yıllık kuralın uzay endüstrisinde pek çok destekçisi var çünkü Jah gibi uzayın paylaşılan ve sınırlı bir kaynak olduğunu anlıyorlar.
“Şu anda gerçek bir yaptırım yok”
Uydu servis sağlayıcısı Inmarsat’ın teknik direktör yardımcısı Mark Dickinson, ZDNET’e “Bu gerçek bir küresel müşterek: orada uzay var ve kimse ona sahip değil” dedi. Bu nedenle tüm uydu operatörlerinin kendi uzay araçlarını takip etmesi önemlidir.
Ancak Jah ve diğerleri, beş yıl kuralının yeterince ileri gitmediğini söylüyor. Bir yandan, uluslararası düzenleyiciler, kurallara uymayanlar için sonuçların olmasını sağlamalıdır. Bay Dickinson, hizmet dışı bırakıldıktan sonra 25 yıldan fazla bir süredir uzayda yüzen ve mevcut yönergeleri aşan uydular olduğuna dikkat çekiyor.
Dickinson, uzay atığıyla mümkün olan en kısa sürede ilgilenilmesi gerektiğini ve bunun olmaması durumunda bir tür sorumluluk olması gerektiğini söyledi.
“Şu anda gerçek bir yaptırım yok” diye açıkladı. “Birisi LEO’da 1.000 uzay aracı fırlatır ve bunların %90’ını devreden çıkarır, ancak %10’unu geride bırakırsa, cezayla ilgili gerçek kurallar yoktur.”
İflas durumunda uydularla ne yapmalı?
Ayrıca Dickinson, düzenleyicilerin bir uydu şirketi başarısız olursa ne yapacakları gibi zor bir soruyla boğuşmaları gerektiğini de sözlerine ekledi.
“Düşürmezseniz… ama her zaman tüm bu takımyıldızları eklerseniz, alan miktarı dolar” dedi. “Üstelik, ömrünün sonuna gelen bu uydular çöp olarak bırakılıyor. Pasif oldukları için çarpışmadan kaçınamıyorlar.”
Bu arada, uzay çöplerini atması gereken uydu operatörleri, onu genellikle “kontrolsüz atmosferik yeniden giriş” yoluyla – başka bir deyişle, Dünya’ya geri düşerken gökyüzünde yanmasına izin vererek – atıyorlar. Yine de, Çin’in Long March 5B roketinin yakın zamanda düşmesinin gösterdiği gibi, bir uzay aracı ne kadar büyükse, tamamen yanma olasılığı o kadar düşüktür. Araştırmacılara göre atmosferde yanan uzay aracı kimyasalları geride bırakmak Bu, Dünya’nın ozon tabakasına zarar verebilir.
Uzayda mı üretelim?
Bu yüzden Amerika Birleşik Devletleri – aracılığıyla FCC ve bazı Beyaz Saray – uzayda inşaat yeteneklerini destekleme olasılığını incelemek (ISAM – Uzayda Servis, Montaj ve Üretim). ISAM yetenekleri, uydudaki kırık bir parçayı değiştirmeyi, yeni bir parça inşa etmeyi veya bir uzay aracına yakıt ikmali yapmayı içerebilir. Hepsi uzayda.
Jah, çevreye duyarlı insanların tek kullanımlık plastik kullanımını en aza indirmeye çalışması gibi, hükümetlerin de tek kullanımlık uyduların kullanımını yasaklaması veya en aza indirmesi gerektiğini savunuyor.
Jah, 1967 Dış Uzay Anlaşması’nın XI. Maddesi uyarınca hükümetin uzaya giden tüm nesnelerin lisanslanmasından ve denetlenmesinden sorumlu olduğunu belirtiyor. Teorik olarak, bu nedenle bir devlet, uzay operatörlerinin uydularını yörüngeye yerleştirme yetkisini almadan önce yeniden kullanılabilir veya geri dönüştürülebilir hale getirmelerini isteyebilir.
Sorumlu bir yaklaşıma doğru mu?
Sürdürülebilir bir uzay endüstrisi yaratmaya yönelik ekonomik teşvikin henüz mevcut olmadığı göz önüne alındığında, bu tür bir siyasi yetki gerekli olabilir.
Uydu bağlantı şirketi OneWeb’in yeni pazarlardan sorumlu başkan yardımcısı Maurizio Vanotti, yakın tarihli bir toplantıda, “Sektörümüzde yeni bir sayfanın yazılmak üzere olduğu konusunda herkes hemfikirdir” dedi. web semineri mekanın sürdürülebilirliği üzerine. Bununla birlikte, “Bu işin sürdürülebilirliğinin iki yönü var – biri iş modeli, diğeri teknoloji yaklaşımı. İkisinin el ele gitmesi gerekiyor.”
Yörüngede 600’den fazla uydudan oluşan bir takımyıldıza sahip OneWeb’in kuruluşundan bu yana “sorumlu bir yaklaşım” benimsediğini söyleyen Vanotti, bir arıza durumunda başka bir uzay aracına bağlanabilmeleri için bağlama cihazlarıyla donatılmış uydular inşa ederek devam etti.
Ancak şimdilik, bir uydu operatörünün uydu kurtarma misyonları başlatması gerçekten karlı değil. Jah, yörüngede gerçekten geri dönüşüm istasyonları olması gerektiğini kabul etti.
Bay Jah, döngüsel bir uzay ekonomisinin önünde bir takım engellerin olduğunu kabul ediyor.
Kaynak : “ZDNet.com”