NASA/ESA/CSA James Webb Uzay Teleskobu’ndan alınan bu görüntüde gösterilen protostar L1527, büyümesini besleyen bir malzeme bulutunun içine gömülü. Yıldızdan fırlatılan malzeme, bu kızılötesi görüntüde sınırları turuncu ve mavi renkte parıldayan, üstündeki ve altındaki boşlukları temizledi. Üst merkezi bölge, yıldız “geğirmeleri” veya sporadik püskürmeler nedeniyle baloncuk benzeri şekiller gösterir. Webb ayrıca geçmiş yıldız püskürmeleri tarafından şok edilmiş moleküler hidrojenden yapılmış iplikçikleri de saptar. İlginç bir şekilde, sol üst ve sağ alt kısımdaki boşlukların kenarları düz görünürken, sağ üst ve sol alt kısımdaki sınırlar kavislidir. Sağ alt kısımdaki bölge mavi görünür çünkü kendisi ile Webb arasında üstündeki turuncu bölgelere göre daha az toz vardır. Kredi: NASA, ESA, CSA ve STScI, J. DePasquale (STScI)
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu tarafından kara bulut L1527 ve protostarını çevreleyen yeni ayrıntılar ortaya çıktı. Bulutsunun yalnızca kızılötesi ışıkta görülebilen canlı renkleri, protostarın tam teşekküllü bir yıldız olma yolunda malzeme toplamanın ortasında olduğunu gösteriyor.
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, L1527 kara bulutu içindeki protostarın bir zamanlar gizli olan özelliklerini ortaya çıkardı ve yeni bir yıldızın başlangıcına dair fikir verdi. Boğa burcunun yıldız oluşum bölgesindeki bu parıldayan bulutlar, yalnızca kızılötesi ışıkta görülebiliyor ve bu da onu Webb’in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) için ideal bir hedef haline getiriyor.
Protostarın kendisi, bu kum saati şeklinin “boynu” içinde gözden gizlenmiştir. Kenardan bir öngezegen diski, boynun ortasında koyu renkli bir çizgi olarak görülüyor. Protostardan gelen ışık, bu diskin üstünden ve altından sızarak çevredeki gaz ve toz içindeki boşlukları aydınlatır.
Bölgenin en yaygın özellikleri, bu temsili renkli kızılötesi görüntüde mavi ve turuncu renkli bulutlar, materyal protostardan uzaklaşıp çevredeki madde ile çarpıştığında oluşan dış hat boşlukları. Renklerin kendileri, Webb ile bulutlar arasındaki toz katmanlarından kaynaklanmaktadır. Mavi alanlar tozun en ince olduğu yerlerdir. Toz tabakası ne kadar kalın olursa, mavi ışık o kadar az kaçabilir ve turuncu cepler oluşturur.
Webb ayrıca, protostar malzemeyi ondan uzağa fırlatırken şok olmuş moleküler hidrojen iplikçiklerini de ortaya koyuyor. Şoklar ve türbülans, aksi takdirde tüm bulutta oluşacak olan yeni yıldızların oluşumunu engeller. Sonuç olarak, protostar, malzemenin çoğunu kendisi için alarak uzaya hakim olur.
L1527’nin neden olduğu kaosa rağmen, sadece yaklaşık 100.000 yaşında – nispeten genç bir vücut. Kızılötesi Astronomik Uydu gibi misyonlar tarafından gözlemlendiği gibi yaşı ve uzak kızılötesi ışıktaki parlaklığı göz önüne alındığında, L1527, yıldız oluşumunun en erken aşaması olan 0 sınıfı bir protostar olarak kabul edilir.
Hâlâ karanlık bir toz ve gaz bulutu içinde kozalanmış olan bunun gibi protostarların, tam teşekküllü yıldızlar haline gelmeden önce kat etmeleri gereken uzun bir yol var. L1527, yıldızların temel bir özelliği olan hidrojenin nükleer füzyonu yoluyla henüz kendi enerjisini üretmez. Çoğunlukla küresel olmasına rağmen, güneşimizin kütlesinin %20 ila %40’ı arasında bir yerde küçük, sıcak ve kabarık bir gaz kümesi şeklini alan şekli de kararsızdır.
Protostar kütle kazanmaya devam ettikçe, çekirdeği yavaş yavaş sıkışır ve kararlı nükleer füzyona yaklaşır. Bu resimde gösterilen sahne, L1527’nin tam da bunu yaptığını ortaya koyuyor. Çevreleyen moleküler bulut, protostarın bulunduğu merkeze çekilen yoğun toz ve gazdan oluşur.
Malzeme düştükçe, merkez etrafında spiraller çizer. Bu, malzemeyi protostar’a besleyen, birikim diski olarak bilinen yoğun bir malzeme diski oluşturur. Daha fazla kütle kazandıkça ve daha fazla sıkıştıkça, çekirdeğinin sıcaklığı artacak ve sonunda nükleer füzyonun başlaması için eşiğe ulaşacaktır.
Görüntüde parlak merkezin önünde karanlık bir bant olarak görülen disk, yaklaşık olarak güneş sistemimiz büyüklüğündedir. Yoğunluk göz önüne alındığında, bu malzemenin çoğunun bir araya toplanması alışılmadık bir durum değil – gezegenlerin başlangıcı. Nihayetinde, L1527’nin bu görüntüsü, güneşimizin ve güneş sistemimizin emekleme dönemlerinde nasıl göründüğüne dair bir pencere sunuyor.
Alıntı: NASA’nın Webb’i, 16 Kasım 2022’de https://phys.org/news/2022-11-nasa-webb-fiery-hourglass-star.html adresinden alınan yeni yıldız formları (2022, 16 Kasım) olarak ateşli kum saatini yakalıyor.
Bu belge telif haklarına tabidir. Kişisel çalışma veya araştırma amaçlı adil ticaret dışında, yazılı izin olmaksızın hiçbir bölüm çoğaltılamaz. İçerik sadece bilgilendirme amaçlıdır.