ABD, JFK’nin ünlü konuşmasından 60 yıl sonra Ay’a dönüyor.
12 Eylül 1962’de dönemin ABD Başkanı John F. Kennedy, on yılın sonuna kadar Ay’a insan gönderme planını kamuoyuna bildirdi.
Soğuk Savaş’ın doruk noktasıydı ve Sovyetler Birliği ilk uyduyu fırlatıp ilk insanı yörüngeye yerleştirdikten sonra Amerika’nın uzay üstünlüğünü göstermek için büyük bir zafere ihtiyacı vardı.
Kennedy, Rice Üniversitesi’ndeki 40.000 kişiye “Ay’a gitmeyi seçiyoruz,” dedi, “çünkü bu meydan okuma, kabul etmeye istekli olduğumuz, ertelemek istemediğimiz ve kazanmaya niyetli olduğumuz bir meydan okuma.”
Altmış yıl sonra, Amerika Birleşik Devletleri Ay’a dönüş programının ilk görevi olan Artemis’i başlatmak üzeredir. Ama neden zaten yapılmış olanı tekrar edelim?
Son yıllarda, örneğin Amerika’nın doğrudan Mars’a gitmesini uzun süredir savunan Apollo 11 astronotu Michael Collins ve Mars Society’nin kurucusu Robert Zubrin’den eleştiri arttı.
Ancak NASA, Kızıl Gezegene yapılacak bir geziden önce Ay’ı yeniden fethetmenin bir zorunluluk olduğunu savunuyor. İşte nedeni.
Uzun uzay görevleri
NASA, Apollo için sadece birkaç güne kıyasla, birkaç hafta süren görevlerle Ay’da sürdürülebilir bir insan varlığı geliştirmek istiyor.
Amaç: Mars’a çok yıllık bir gidiş-dönüş yolculuğuna nasıl hazırlanılacağını daha iyi anlamak.
Derin uzayda radyasyon çok daha yoğundur ve sağlık için gerçek bir tehdit oluşturur.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (UUİ) faaliyet gösterdiği Alçak Dünya Yörüngesi, Dünya’nın manyetik alanı tarafından kısmen radyasyondan korunuyor, Ay’da durum böyle değil.
Kennedy, Rice Üniversitesi’ndeki 40.000 kişiye “Ay’a gitmeyi seçiyoruz, çünkü bu meydan okuma, kabul etmeye istekli olduğumuz, ertelemek istemediğimiz ve kazanmayı planladığımız bir meydan okumadır” dedi.
İlk Artemis görevinden itibaren, bu radyasyonun canlı organizmalar üzerindeki etkisini incelemek ve bir radyasyon önleyici yeleğin etkinliğini değerlendirmek için birçok deney planlandı.
Dahası, ISS genellikle ikmal edilebilirken, Ay’a yolculuklar – bin kat daha fazla – çok daha karmaşıktır.
Her şeyi yanlarında götürmekten kaçınmak ve maliyetlerden tasarruf etmek için NASA, yüzeyde bulunan kaynakları nasıl kullanacağını öğrenmek istiyor.
Özellikle Ay’ın güney kutbunda var olduğu doğrulanan buz şeklindeki su, hidrojen ve oksijen atomlarına ayrılarak roket yakıtına dönüştürülebilir.
Yeni teçhizatı test etme
NASA, Mars görevi için gelişmeye devam edecek teknolojileri de Ay’da test etmek istiyor. Birincisi, uzay yürüyüşleri için yeni uzay giysileri.
Tasarımları, en erken 2025’te Ay’a ilk insanlı görev için Axiom Space şirketine emanet edildi.
Diğer ihtiyaçlar: astronotların hareket edebilmesi için hem basınçlı hem de basınçsız araçlar ve ay ana kampında sabit bir yaşam alanı.
Son olarak, bir enerji kaynağına sürdürülebilir erişim için NASA, taşınabilir nükleer fisyon sistemlerinin geliştirilmesi üzerinde çalışıyor.
Ortaya çıkan sorunları çözmek, yalnızca birkaç gün uzaklıktaki Ay’da, ancak en az birkaç aylık yolculuktan sonra ulaşılabilen Mars’ta olduğundan çok daha kolay olacaktır.
NASA ayrıca bir Mars görevi için gelişmeye devam edecek teknolojileri Ay’da test etmek istiyor.
Bir ara nokta oluşturma
Artemis programının önemli bir ayağı, Ay’ın yörüngesinde, Mars’a yolculuktan önce aktarma görevi görecek olan Gateway adlı bir uzay istasyonunun inşasıdır.
Gateway programından sorumlu Sean Fuller, AFP’ye verdiği demeçte, gerekli tüm ekipmanın “birden fazla fırlatma” ile oraya gönderilebileceğini ve sonunda mürettebat tarafından uzun yolculuğa çıkmak üzere katılmadan önce gönderilebileceğini söyledi.
“Sanki her şeyi aldığınızdan emin olmak için benzin istasyonunuzda duruyorsunuz ve sonra yola çıkıyorsunuz.”
Çin üzerinde liderliği sürdürmek
Amerikalıların Ay’a yerleşmek için Mars dışında öne sürdükleri bir diğer sebep ise 2030 yılına kadar taykonot göndermeyi planlayan Çinlilerden önce yerleşmek.
Bir zamanların gururlu Rus uzay programı sona erdiğinde Çin, bugün Amerika Birleşik Devletleri’nin ana rakibi.
NASA patronu Bill Nelson yakın tarihli bir röportajda, “Çin’in aniden oraya varmasını ve ‘Burası bizim münhasır bölgemiz’ demesini istemiyoruz” dedi.
bilim uğruna
Apollo misyonları yaklaşık 400 kilogram Ay kayasını Dünya’ya geri getirirken, yeni örnekler bu gök cismi ve oluşumu hakkındaki bilgilerimizi daha da derinleştirmemizi mümkün kılacak.
Astronot Jessica Meir AFP’ye “Apollo görevleri sırasında topladığımız örnekler güneş sistemimize bakış açımızı değiştirdi” dedi. “Bunu Artemis programından da bekleyebileceğimizi düşünüyorum.”
Apollo döneminde olduğu gibi, daha fazla bilimsel ve teknolojik atılım da bekliyor.
© 2022 AFP
Alıntı: Neden Ay’a geri dönelim? (2022, 14 Kasım) 14 Kasım 2022’de https://phys.org/news/2022-11-moon.html adresinden alındı.
Bu belge telif haklarına tabidir. Kişisel çalışma veya araştırma amaçlı adil ticaret dışında, yazılı izin olmaksızın hiçbir bölüm çoğaltılamaz. İçerik sadece bilgilendirme amaçlıdır.