Matt Daman’ın başrol oynadığı Marslı bilimkurgu filminde gösterilen Mars topraklarında patates yetiştirme hikayesi bir gün gerçek olacak, ancak şimdilik bilim adamları buna doğru ilk adımı attılar – ay toprağında bitkiler yetiştirdiler. İlk kez. Apollo uzay görevlerinin 50 yıl önce Dünya’ya getirdiği.
Uzay ajansları ve özel şirketler insanları aya ve hatta Mars’a göndermekten bahsettikçe, mürettebata yiyecek, hava ve su sağlama sorunu giderek daha önemli hale geliyor. En belirgin seçenek, bir şeyi yerinde büyütmek veya geliştirmektir. Ve mevcut deney, ay toprağının genellikle bunun için uygun olduğunu göstermiştir.
Çalışma için, 1969 ve 1972 yılları arasında Apollo 11, 12 ve 17 misyonları tarafından Dünya’ya teslim edilen ay toprağı (regolit adı verilen) örnekleri alındı. Her üç örnekte de, laboratuvardaki bilim adamları su teresi yetiştirdi (aka Arabidopsis thaliana, yaban turpu veya karabiber – insanlar arasında). Yenilebilir, ancak çoğu zaman ana yemeğe ek olarak işlev görür. Bilim adamları, topraktaki kontrol örneğini karasal volkanik külden büyüttüler.
Araştırmacılar, üç regolit örneğinin hepsinde su teresi yetiştirmeyi başardılar. Ancak burada önemli ve ilginç bir özellik var: Ay toprağı ne kadar “olgunlaşırsa” bitki o kadar kötü büyür. Bu durumda “olgunluk”, göktaşlarından, kozmik ışınlardan ve Güneş’ten yayılan yüklü parçacık akışlarından gelen etkilere maruz kalmaktır. Buna göre, regolit bu tür etkilere ne kadar az maruz kalırsa, o kadar iyi büyüme sağlar. Su teresi, Apollo 11 görevi tarafından geri getirilen toprakta en kötü şekilde büyüdü – en “olgun” idi. Bitkiler Apollo 12 örneğinde daha iyi büyüdü ve en az “olgun” olan Apollo 17 toprak örneğinde daha da iyi büyüdü. Eh, volkanik külde, su teresi neredeyse mükemmel hissettirdi – herhangi bir regolit örneğinden belirgin şekilde daha hızlı ve daha fazla büyüdü.
Genetik analiz, volkanik külde yetişen bitkilerle karşılaştırıldığında, ay toprağında yetişen bitkilerin tuz, metalle ilişkili ve oksidatif stres ile ilişkili birçok geni ifade ettiğini göstermiştir. Apollo 11’den alınan toprak örneğinde yetiştirilen su teresi 465 gende değişiklik gösterirken, Apollo 12 ve Apollo 17’den alınan regolitte yetiştirilen bitkiler sırasıyla 265 ve 113 gen ifade etti. Bu bitkinin görünümüne yansıdı. En çok stres kaynaklı genetik değişikliklere sahip olan su teresi en kötü görünüyordu: daha küçüktü ve rengi kırmızımsı-siyahtı.
Bilim adamları, kozmik radyasyona ve güneş rüzgarına en çok maruz kalan ay toprağının bitkiler için en kötüsü olduğu, ancak ayın “daha genç” kısımlarının sağlıklı bitkiler yetiştirmek için daha verimli olabileceği sonucuna varıyorlar. Ancak her durumda, Ay’daki en sağlıklı bitkiler bile yavaş büyüyecek ve kısa olacaktır. Ancak yenilebilirler.
Ancak, bunların hepsi sadece bir teori iken. Bilim adamları, Dünya’daki ay toprağında bitki yetiştirmenin bir şey olduğunu, ancak Ay’da tamamen başka bir şey olduğunu belirtiyorlar. Ay’da bitki yetiştirmenin mümkün olup olmayacağını nihayet anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekecek.