Perşembe günü bilim adamları, Samanyolu galaksimizin merkezinde gizlenen canavara ilk bakışını sağladılar ve devasa yerçekimi kuvveti içinde dolaşan herhangi bir maddeyi yutan süper kütleli bir kara deliğin görüntüsünü ortaya çıkardılar.
Yay A olarak adlandırılan kara delikveya SgrA – şimdiye kadar görüntülenen sadece ikincisi. Bu başarı, 2019’da farklı bir galaksinin kalbinde yer alan bir kara deliğin ilk fotoğrafını ortaya çıkaran aynı Event Horizon Telescope (EHT) uluslararası işbirliğiyle gerçekleştirildi.
Yay A* güneşimizin 4 milyon katı kütleye sahiptir ve yaklaşık 26.000 ışıkyılı uzaklıkta bulunur – ışığın bir yılda kat ettiği mesafe, Dünya’dan 5.9 trilyon mil (9,5 trilyon km) -.
Kara delikler olağanüstü yoğun nesnelerdir ve yerçekimi o kadar güçlüdür ki ışık bile kaçamaz, bu da onları izlemeyi oldukça zorlaştırır. Bir kara deliğin olay ufku, ötesinde hiçbir şeyin -yıldızlar, gezegenler, gaz, toz ve her türlü elektromanyetik radyasyonun – unutulmaya sürüklendiği geri dönüşü olmayan noktadır.
Proje bilim adamları, gerçek kara deliği temsil eden bir karanlık bölge çevresinde, olay ufkunun kenarında muazzam bir hızla dönen aşırı ısıtılmış parçalanmış madde ve radyasyondan oluşan bir ışık halkası aradılar. Bu, kara deliğin gölgesi veya silueti olarak bilinir.
Samanyolu, en az 100 milyar yıldız içeren sarmal bir gökadadır. Yukarıdan veya aşağıdan bakıldığında, güneşimiz sarmal kollardan birinin üzerinde ve Yay A*’nın merkezinde yer aldığı dönen bir fırıldak gibi görünüyor.
Messier 87 veya M87 adlı bir galaksideki süper kütleli kara deliğin 2019’da yayınlanan görüntüsü, karanlık bir merkezi çevreleyen kırmızı, sarı ve beyaz parlayan bir halka gösterdi. M87 kara deliği, Dünya’dan yaklaşık 54 milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan ve güneşimizin 6,5 milyar katı kütleye sahip olan Yay A*’dan çok daha uzak ve kütlelidir.
Araştırmacılar, Güneş sistemimize M87’den çok daha yakın olmasına rağmen, Yay A*’nın görüntülenmesinin daha zor olduğunu söyledi.
Yay A*’nın çapı güneşinkinin yaklaşık 17 katıdır, yani Merkür’ün güneş yörüngesinin en içteki gezegeninde yer alır. Buna karşılık, M87’nin çapı, güneş sistemimizin tamamını kapsayacaktır.
Bir EHT verisi olan radyo astronomu Lindy Blackburn, “Yay A*, M87’deki kara delikten bin kat daha az kütleli, ancak kendi galaksimizde olduğu için çok daha yakın ve gökyüzünde biraz daha büyük görünmesi gerekiyor” dedi. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde bilim adamı.
“Ancak Sgr A’nın daha küçük fiziksel boyutu ayrıca Sgr A için her şeyin yaklaşık bin kat daha hızlı değiştiği anlamına gelir M87’den daha fazla. Ayrıca görüntüyü bulanıklaştıran ve bozan Sgr A*’yı görüntülemek için kendi galaksimizin dağınık diskine bakmalıyız,” diye ekledi Blackburn.
Event Horizon Teleskobu, kara deliklerle ilişkili radyo kaynaklarını gözlemlemek için toplu olarak çalışan küresel bir gözlemevleri ağıdır. Proje, bir kara deliğin yakın çevresini doğrudan gözlemlemeye çalışmak için 2012 yılında başlatıldı.
Kara deliklerin farklı kategorileri vardır. En küçüğü, yaşam döngülerinin sonunda büyük kütleli tek tek yıldızların çökmesiyle oluşan yıldız kütleli kara deliklerdir. Ayrıca, kütle olarak bir adım artan orta kütleli kara delikler de vardır. Ve son olarak, çoğu galaksinin merkezinde yaşayan süper kütleli kara delikler var. Bunların, gökadaları oluştuktan nispeten kısa bir süre sonra ortaya çıktıkları ve devasa boyutlara ulaşmak için çok büyük miktarda madde tükettikleri düşünülmektedir.
Perşembe günkü duyuru, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Çin, Meksika, Şili, Japonya ve Tayvan’daki eş zamanlı basın konferanslarında yapıldı.