37 yıldaki en hızlı yıllık büyümesinin ardından bile, ABD ekonomisi bizi birbirine bağlayan, taşıyan ve eğlendiren teknoloji için gerekli olan bilgisayar çiplerinin sürekli kıtlığıyla çıkmaza girmiş durumda.
Sorun, pandemi ile ilgili kilitlenmelerin iki yıldan uzun bir süre önce büyük Asya çip fabrikalarını kapatmasından bu yana artıyor. Şimdi yarı iletken endüstrisinin talebi yakalama çabalarına rağmen belirsiz bir geleceğe yayılma tehdidinde bulunuyor.
Temsilciler Meclisi, ABD üretimini artırmaya yardımcı olmak için yarı iletken endüstrisine 52 milyar dolar (kabaca 3,91,215 rupi) hibe ve sübvansiyon pompalayabilecek bir tasarıyı 4 Şubat’ta onayladı – şimdi bir Senato ile uzlaştırılması gereken en önemli Biden yönetiminin önceliği sürüm sekiz ay önce geçti. Avrupa Birliği Salı günü, 27 ulustan oluşan blok içindeki mikroçip üretimini artırmak için kendi 48 milyar dolarlık (kabaca 3,61,120 Rs.) planını açıkladı.
Kıtlık, tükenmiş otomobil bayilerinde istedikleri yeni araçları bulamayan tüketicileri çileden çıkardı ve bazılarını anormal derecede yüksek fiyatlara satılan kullanılmış araçlarla yetinmeye zorladı. ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo’ya göre, bugünün arabaları için ihtiyaç duyulan tüm mikroişlemcileri temin edemeyen otomobil endüstrisi bazı fabrikaları kapattı ve geçen yıl başlangıçta tahmin edilenden yaklaşık 8 milyon daha az araç üreterek fiyatları yükseltti ve enflasyonu körükledi.
Yetersiz işlemci arzı aynı zamanda hayat kurtaran tıbbi cihazların, akıllı telefonların, video oyun konsollarının, dizüstü bilgisayarların ve bir zamanlar yaygın olarak bulunan ve geçtiğimiz yıl içinde giderek azalan modern günlük kolaylıkların üretimini geciktirdi.
Raimondo Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, “Bir COVID salgını, doğal bir afet, siyasi istikrarsızlık, herhangi bir yerde, herhangi bir fabrikada, dünyanın herhangi bir yerinde, Amerikan tedarik zincirimizi bozuyor ve ekonominin her yerinde dalgalanma etkileri var” dedi.
Suçlu salgın mı?
Evet, ama tek suçlu o değil. Salgın, çip fabrikalarının, özellikle işlemcilerin çoğunun üretildiği denizaşırı ülkelerde, 2020’nin başlarında kapanmaya başlamasına neden oldu. Yeniden açılmaya başladıklarında, doldurmaları gereken birikmiş siparişler vardı.
Daha sonra çip üreticileri, evde kalmaya zorlanırken elektroniğe daha da bağımlı hale gelen insanlardan gelen beklenmedik taleplerle dolup taştı.
Örneğin, neredeyse on yıllık sürekli düşüşün ardından kişisel bilgisayar satışlarında bir artış görmeyi bekleyen kimse 2020’ye girmedi. Ancak kilitlenmeler, milyonlarca ofis çalışanını işlerini evden yapmaya zorlarken, öğrenciler çoğunlukla uzaktan derse devam etti.
Başka faktörler var mıydı?
Pandemiden önce bile çip üreticileri, elektrikli otomobiller ve yapım aşamasındaki ultra hızlı 5G kablosuz ağlar için çipleri pompalamak için fabrikalarını yeniden donatma ihtiyacıyla elektronik montaj hatlarında ve bazı otomobillerde hala kullanılan eski tip mikroişlemcilerin üretimini dengelemede sorun yaşıyordu. .
Yonga üreticileri de çeşitli zamanlarda yangınlardan, kış fırtınalarından ve enerji kesintilerinden etkilenmiştir.
Asya’daki daha düşük maliyetli talaş fabrikalarına on yıllardır süren bir geçiş de ABD’deki durumu daha da kötüleştirdi ve son zamanlarda yerel üretimi artırma çabalarına yol açtı. Endüstri, özellikle Çin’in uzun süredir kendisine ait olduğunu iddia ettiği Tayvan’a bağımlı.
Raimondo Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, “Çok gerideyiz,” dedi ve “Sırf en gelişmiş, öncü çiplerimiz için Tayvan’a güvendiğimiz için ulusal güvenlik açısından çok tehlikeli bir yerdeyiz.”
Bir ticaret grubu olan Semiconductor Industry Association’a göre, ABD’nin dünya çapındaki çip üretim pazarındaki payı 1990’da yüzde 37 iken bugün yüzde 12’ye geriledi. Ana sebep: Grup tahminlerine göre, 10 yıllık bir süreçte ABD’de bir çip fabrikasını işletmek Tayvan, Güney Kore veya Singapur’dakinden yüzde 30 daha pahalı.
Avrupa ülkeleri yarı iletkenlerin küresel pazar payının yalnızca yüzde 9’unu oluşturuyor, ancak AB yetkilileri bunu 2030 yılına kadar yüzde 20’ye çıkarmayı hedefliyor.
Kıtlık ne kadar ciddi?
ABD Ticaret Bakanlığı, 2021 çip talebinin 2019’da pandemi öncesi seviyelere göre yüzde 17 arttığını tahmin ediyor – fabrikaların şu anda yaklaşık yüzde 90 kapasitede çalışsa bile üretebildiğinden çok daha fazlası. Çip alıcılarının stokları, pandemiden 40 gün öncesine göre yaklaşık beş güne düştü.
Departmanın raporu, kıtlığın yaz boyunca devam edeceğini tahmin ediyor.
Sıkışma, cipslerin ve bunlara dayanan ürünlerin, özellikle de otomobillerin fiyatlarını artırdı. İkinci el araba fiyatları geçen yıl yüzde 37 arttı ve bu, günümüzün rahatsız edici derecede yüksek enflasyon oranında önemli bir faktör. Federal Rezerv, faiz oranlarını ve borçlanma maliyetlerini yükselterek bunu düşürmeyi amaçlıyor.
Görünürde bir rahatlama var mı?
Özellikle otomobil endüstrisinde bazı umut parıltıları var. General Motors en son üç aylık sonuçlarını açıkladığında, CEO Mary Barra, ABD ve Çin’de çip arzının bir yıl öncesine göre daha iyi göründüğünü ve otomobil üreticisinin bu yıl rekor işletme karı tahmin etmesine yol açtığını söyledi.
Otomatik satın alma uygulaması CoPilot tarafından derlenen verilere dayanarak, hızla yükselen kullanılmış araba fiyatları da biraz gevşemiş görünüyor. Yılbaşı alışveriş sezonunda zirve yaptıktan sonra 2015-2021 modellerinin fiyatları yüzde 1 düşerek yüzde 4’e düştü. CoPilot CEO’su Pat Ryan, “Otomobil piyasası nihayet normale dönüş yolculuğuna başlıyor” dedi.
Gelecekteki kıtlıklardan kaçınabilir miyiz?
Çip endüstrisi benzeri görülmemiş bir genişleme geçiriyor. SIA’ya göre, bu yıl çip üreticilerinin yeni fabrikalara ve artan talebi karşılamak için diğer çabalara 150 milyar dolar (yaklaşık olarak 11.28.480 crore) yatırım yapması bekleniyor. Mevcut çılgınlık başlamadan önce, endüstrinin yıllık sermaye harcamaları hiçbir zaman 115 milyar doları (kabaca 865175 rupi) aşmamıştı.
Projeler arasında, Intel’in Arizona ve Ohio’da yeni çip fabrikaları inşa etme taahhüdü yer alıyor ve burada ilk kez kendisinin yanı sıra diğer firmalar için de mikroişlemciler yapmayı planlıyor. Samsung, GlobalFoundries ve Micron da ABD genişleme planlarını açıkladı. ABD, çoğu çipin üretildiği denizaşırı fabrikalara olan bağımlılığını azaltmaya çalışırken, bu üretimin daha fazlasının artması için daha yıllar geçmesine rağmen, bunlar olumlu adımlar.
Bu arada, Ford ve General Motors gibi büyük otomobil üreticileri, çip üreticileriyle ortaklıklar kurarak eksikliklerini gidermeye çalışıyorlar.
Çip üretiminin genişletilmesine yardımcı olmak için devlet finansmanındaki 52 milyar dolar (kabaca 3,91,190 rupi) ABD’nin rekabet gücünü artırmayı amaçlayan daha geniş bir tasarının parçası. Yerli çip üretimini artırmak için iki partili destek olsa da, Senato ve Meclis’teki milletvekillerinin hala farklılıklar üzerinde müzakere etmesi gerekiyor. Tasarı ayrıca, yüksek teknoloji ürünleri için tedarik zincirlerini ve maliyeti ve kapsamı hakkında Cumhuriyetçi endişeleri artıran diğer öncelikleri güçlendirmek için 45 milyar dolar (kabaca 3,38,530 rupi) içeriyor.